قرآن و علم

در آیه 9 سوره سباء آمده ست که : إِن نَّشَأْ نخَْسِفْ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ نُسْقِطْ عَلَیهِْمْ کِسَفًا مِّنَ السَّمَاء(سبا 9 )  اگر ما بخواهیم ... قطعه‏ ای از آسمان را بر مشرکین  فرومى‏ ریزیم‏.

این آیه با علم امروزه ناسازگار است. چون آسمان چیزی نیست که قطعه ای از آن را بتوان جدا کرد، بلکه ترکیبی از گازهاست.

 

پاسخ:

-         السماء در تمام قرآن به معنای آسمان نیست، بلکه معانی متفاوتی دارد.

-         در این آیه هم مقصود خداوند این نیست که همین آسمان را بر سر مشرکین بیاندازد، بلکه مقصود این است که سنگهای آسمانی را فرو بریزد. همانطور که بسیاری از تفاسیر و ترجمه ها هم به این نکته اشاره دارند.

(تفسیر نمونه و ترجمه های مکارم و قمشه ای)

جبر و اختیار

در برخی آیات به روشنی بیان شده است که گمراهی مردم توسط خداوند صورت میگیرد، مثلا: «ختم‏ اللّه على قلوبهم، خدا بر قلب آنان مهر نهاد» «تذلّ من تشاء، خدا هرکه را بخواهد گمراه میکند»، و ... در اینصورت عذاب کافران ظلم خواهد بود.

پاسخ:

سارقى وارد منزل مى ‏شود و براى سرقت به زیر زمین مى‏ رود؛ صاحب خانه متوجه شده، در را روى او قفل مى‏ کند. در اینجا صاحب خانه دزد را گرفتار و راه را بر او مى‏ بندد؛ ولى این عمل، کیفر حرکت اختیاری خود سارق است.

 

چگونه مکن است خداوند 124000 پیامبر و کتب آسمانى را براى هدایت انسان بفرستد؛ آنگاه خودش او را گمراهش کند؟!

آرى، انسان ابتدا خودش راه لجاجت و خلافکارى را پیش مى‏گیرد و خداوند او را در آن راه حبس مى‏ کند: «طبع اللّه علیها بکفرهم، خداوند بخاطر کفرشان بر قلب آنها مهر نهد نساء، 155»

کوتاه سخن آنکه :

هرکس راه فسق را پیش گیرد، خداوند او را در مسیر انحراف قرار مى‏ دهد. «و ما یضلّ به الّا الفاسقین، هیچکس گمراه نمیشود بجز  فاسقین- بقره، 26»  و هر کس راه خدا را پیش گیرد، هدایت مى ‏شود. «یهدى الیه من أناب، اهل توبه و انابه به سوی خاوند هدایت میشوند- رعد، 37» .

بقیت الله

 سوال:

     چرا این آیه را درباره امام زمان (ارواحنافداه) استفاده میکنند؟

      بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ (هود : 86 )

پاسخ:

 

-         در کتاب اکمال الدین از امام باقر علیه السلام چنین نقل شده: " نخستین سخنى که مهدى عجل الله فرجه، پس از قیام خود مى‏ گوید این آیه است" بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ" سپس مى‏ گوید منم بقیة اللَّه و حجت و خلیفه او در میان شما، سپس هرکس بر او سلام  ‏کند  مى‏ گوید: السلام علیک یا بقیة اللَّه فى ارضه"( تفسیر صافى)

-         - در این  آیه ، مخاطب قوم شعیبند، و منظور از" بَقِیَّتُ اللَّهِ" سرمایه حلال و یا پاداش الهى است، ولى هر موجود نافع که از طرف خداوند براى بشر باقى مانده و مایه خیر و سعادت او گردد،" بقیة اللَّه" محسوب مى‏ شود.

 

-          آیات قرآن هر چند در مورد خاصى نازل شده باشد مفاهیم جامعى دارد که مى‏ تواند در اعصار و قرون بعد بر مصداقهاى کلى‏ تر و وسیع‏تر، تطبیق شود.

 

-         تمام پیامبران الهى و پیشوایان بزرگ" بقیة اللَّه" اند.

 

-         تمام رهبران راستین که پس از مبارزه با یک دشمن سر سخت براى یک قوم و ملت باقى میمانند از این نظر بقیة اللَّه اند.

و از آنجا که مهدى موعود عجل الله فرجه آخرین پیشوا و بزرگترین رهبر انقلابى پس از قیام پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله است یکى از روشنترین مصادیق" بقیة اللَّه" مى‏ باشد و از همه به این لقب شایسته ‏تر است، بخصوص که تنها باقیمانده بعد از پیامبران‏ و امامان است.

(منبع: تفسیر نمونه، صافی)

اجبار در دین اسلام

متاسفانه مدت زیادی است، کفار، به جوانان مسلمان آموزش داده اند که قرآن میگوید "اجباری در دین نیست"، پس شما هم میتوانید مرتد شوید و هم میتوانید آزادانه گناه کنید. و کسی حق برخورد با شما را ندارد.

وقتی قرآن گفته است لا اکراه فی الدین (هیچ اجباری در دین نیست)، پس چرا مسلمانان حق گناه کردن ندارند ویا حق ندارند به دین دیگری بروند ؟

پاسخ:

   -         جمله‏  «لااکراه فى الدین» « بقره، 256» بیانگر آن است که ایمان قلبى با اجبار بدست نمی آید؛ بلکه با برهان ، چنین ایمانى پیدا مى‏ شود؛
-         اگر قدرت نباشد، افراد خودسر قانون‏شکن، جامعه را به فساد مى ‏کشند. « بقره، 251»
    -         ولى هر کجا از فردى ، کارى سرزد که سبب فتنه و فساد است باید جلوى آن را گرفت و این ربطى به ایمان قلبى ندارد.
    -          هرکس کارى را پذیرفت باید شرایط و قوانین  آن را هم بپذیرد.
مثلًا شاگرد، حق ندارد سر کلاس با لباس شنا بیاید و یا بخوابد؛ زیرا ورود در کلاس باید همراه با پذیرفتن شرایط کلاس باشد.
    -         اگر کسى اسلام را پذیرفت، حق ندارد با استناد به آیه «لااکراه فى الدین» بگوید: من آزادى دارم و مى‏ توانم مرتد شوم! زیرا این ارتداد، سبب ایجاد تشنّج و هرج و مرج در دین مى ‏شود.
   -         جمله آخر اینکه : این آیه می فرماید : کفار نباید به اجبار و اکراه ، دین اسلام را بپذیرند، بلکه باید با استدلال باشد، پس این آیه دلیلی برای مرتد شدن و گناه کردن مسلمانان نیست.
          
 [منبع: پرسش و پاسخ قرآنی قرائتی]

توبیخ پیامبر

چرا در برخى آیات نسبت به پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) عتاب و تهدید آمده است؟

پاسخ: علت این‏که در بعضى آیات قرآن پیامبراکرم صلى الله علیه و آله مورد عتاب و تهدید قرار مى ‏گیرد، مى‏ تواند امورى باشد از جمله:

1. این نشانه‏ ى وحى بودن قرآن است؛ زیرا اگر قرآن ساخته‏ ى پیامبر باشد، انسان در نوشته خود هرگز خودش را توبیخ نمى‏ کند.

2. این نشانه‏ ى حق محورى مکتب اسلام است و مى‏ گوید که با هیچ‏کس تعارف ندارد و قانون براى همه یکسان است؛ حتى اگر اشرف مخلوقات هم خلاف کند با او برخورد مى ‏شود.

3. از آنجا که گاهى طرفداران انبیا، آنان را فرزند خدا و یا در ردیف او مى‏ دانند، این توبیخ و تهدیدها مانع غلوّ طرفداران افراطى مى‏ شود تا آنان درباره‏   پیامبر مبالغه نکنند و بدانند که او نیز مورد عتاب و توبیخ است.

4. درس عبرتى براى دیگران است که اگر خداوند با پیامبرش این‏گونه است، پس بهتر است ما حساب کار خودمان را بکنیم.

بنابراین اگر قرآن خطاب به پیامبر مى ‏فرماید:

«لِمَ تحرّم ما احلّ الله لک» « تحریم، 1»؛ چرا حلالى را بر خود حرام کردى؟

«لِمَ أذِنتَ لهم» « توبه، 43»؛ چرا اجازه مرخّصى به افرادى دارد؟

و موارد دیگر، همه این عتاب‏ها به دلیل امور فوق است.

مفاسد اخلاقی

 

سوال_شماره_3

از نظر قرآن کریم ریشه‏ ى مفاسد اخلاقى کدام است؟

پاسخ: شاید بتوان گفت: ریشه‏ ى تمام مفاسد، غفلت است.

انسان اگر غافل نباشد، از هر خلافى دست برمى ‏دارد.

غفلت از خداوند. «نسوا اللّه»  (توبه، 67).

غفلت از قیامت. «نسوا یوم الحساب» « ص، 26»

غفلت از محرومان. «و لم نطعم المسکین» « مدّثر، 44»

غفلت از این‏که دنیا و آنچه در اوست کوچک و بى ‏ارزش و عارضى و غنچه‏  اى بیش نیست. «زهرة الحیاة الدنیا» « طه، 131»

بى جهت نیست که قرآن غافلان را از چهارپا منحرف‏ تر مى‏ داند. «أولئک کالانعام بل هم أضلّ أولئک هم الغافلون» « اعراف، 179»

(برگرفته از فرمایشات استاد قرائتی)

بهشت آدم

سوال-شماره-2:

شیطان کسی بود که از درگاه خداوند رانده شد، با این حال چگونه وارد بهشت شد؟ مگر بهشت نگهبان ندارد؟

پاسخ :

1.      در قرآن کریم برای مکانی که آدم و حوا اسکان داشتند،از لفظ "جنت" استفاده شده است: وَ قُلْنا یا آدَمُ اسْکُنْ أَنْتَ وَ زَوْجُکَ الْجَنَّة (بقره 35)- و جنت هم به باغی گفته میشود که سرشار از درخت باشد.
2.      شیطان اجازه ورود به بهشت موعود را ندارد.
3.      کسی که وارد بهشت موعود شود، در آنجا "مخلد" خواهد بود، یعنی تاابد در  بهشت باقی می ماند. (وَ ما هُمْ مِنْها بِمُخْرَجِینَ).بر خلاف جهنم که "برخی" از ساکنین آن بطور موقت در جهنم خواهند ماند و پس از "مدت معینی" خارج میشوند.(مانند مسلمان فاسق.)
4.      هبوط آدم به زمین : کلمه هبوط ، به معنای سقوط نیست، بلکه به معنای جابجا شدن از مکانی به مکان دیگر است.

• روایتی در تفسیر نمونه  و المیزان از امام صادق علیه السّلام ذکر شده که راجع به بهشت آدم سوال شد امام علیه السّلام در جواب فرمود: «باغى از باغهاى دنیا بود که خورشید و ماه بر آن مى‏تابید، و اگر بهشت جاودان بود هرگز آدم از آن بیرون رانده نمى‏شد»