آیه نور و بارگاه ائمه علیهم السلام

«اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکَوةٍ فِیهَا مِصْبَاح...[نور/ 35]؛ خداوند نور آسمانها و زمین است؛ مثل نور خداوند همانند چراغدانى است که در آن چراغى (پر فروغ) باشد،...»

خداوند در این آیه وجود خود را به نوری تشبیه فرموده است که در مشعل قرارگرفته است، در آیه بعد مکان و جایگاه این مشعل نور را مشخص کرده است: «فىِ بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیهَا بِالْغُدُوِّ وَ الاَْصَالِ [نور / 36]؛ این چراغ پرفروغ در خانه ‏هایى قرار دارد که خداوند اذن فرموده دیوارهاى آن را بالا برند (تا از دستبرد شیاطین و هوس‌بازان در امان باشد)؛ خانه‏ هایى که نام خدا در آن‌ها برده مى ‏شود و صبح و شام در آن‌ها تسبیح او مى‏ گویند.»

اما منظور از این بیوت و خانه‏ ها چیست؟

در ادامه آیه چند ویژگی بیان‌شده که مقصود را برای ما روشن می‌سازد: در این خانه ‏ها هر صبح و شام تسبیح خدا مى ‏گویند و ساکنان آن از یاد خدا غافل نمی‌شوند و از روز قیامت هراس دارند. این ویژگی‌ها نشان مى‏دهد که این بیوت علاوه بر مساجد (که مصداق بارز این بیوت هستند) خانه‏ هاى انبیاء و اولیا را نیز شامل می‌شود. امام باقر (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «هى بیوت الانبیاء و بیت على منها؛ این آیه اشاره به خانه پیامبران است و خانه على نیز از این زمره محسوب مى‏شود.» [نور الثقلین: 3 / 607]

تفسیر درالمنثور که از تفاسیر معتبر اهل تسنن است حدیثی از پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) نقل کرده است که آن حضرت، این بیوت را خانه علی و فاطمه معرفی فرموده است: «‏ قرأ رسول‌الله صلی‌الله علیه و سلم هذه الآیة فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ‏ فقام الیه رجل فقال اى بیوت هذه یا رسول الله قال بیوت الأنبیاء فقام الیه أبوبکر فقال یا رسول الله هذا البیت منها لبیت علی و فاطمة قال نعم من أفاضلها؛

پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) مشغول قرائت این ایه بودند که مردی منظور چه بیوتى است؟ فرمود بیوت الانبیاء است، ابوبکر پرسید این خانه (اشاره به خانه فاطمه و على کرد) نیز از آن جمله است؟ پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) فرمودند: بله این خانه از برترین آن‌هاست.» [الدر المنثور، ج‏5، ص: 51]

مقصود از رفع در این آیه هم همان‌طور که از تفاسیر فهمیده می‌شود، هم‌ارتفاع دیوارهای آن و هم احترام و بزرگداشت آن‌هاست؛ و خدا اذن داده است که به این آثار، از دیده تعظیم و تکریم نگریسته شود و از ویرانی و آلودگی صیانت گردد.

درنتیجه: با مقدمات فوق معلوم می‌شود که ساخت بارگاه و گنبد برای انبیاء و اولیاء الهی نه‌تنها شرک محسوب نمی‌شود بلکه دستور اکید خداوند مبنی بر احترام صاحبان آن است.

دلیل تاریخی ساخت بارگاه برای ائمه علیهم السلام

ازجمله شبهات و اشکالاتی که از سوی بد خواهان و دشمنان ائمه (علیهم‌السلام) وارد اذهان عمومی شده این است که:

چه نیازی است که روی مقبره بزرگان دین، بارگاه و ضریح ساخته شود؟

علاوه بر پاسخ‌های متعدد و دلایل فراوان عقلی و نقلی بر این مطلب، در این بخش به‌عنوان مؤید بر جواز ساخت بارگاه، تنها همین را بیان می‌کنیم که ساخت و حفظ بنا بر روی قبور اولیا و انبیا یک سنت دیرینه انسانی بوده، حتی قبور انبیای بنی‌اسرائیل هم دارای بنا بودند و بعد از پیروزی اسلام، مسلمانان نه‌تنها خدشه‌ای بر این بناها وارد نکردند، بلکه در تعمیر و نوسازی آن‌ها و گماردن افرادی برای خدمت و حفاظت، اهتمام ورزیدند.

دلیل دوم بر وجود بارگاه ائمه (علیهم‌السلام) این است که امروز پس از گذشت بیست قرن از میلا‌د مسیح، وجود مسیح (علیه‌السلا‌م) گروهی از شرق‌شناسان در وجود آن حضرت تشکیک کرده و آن را افسانه‌ تلقی می‌کنند! و این تشکیک تنها به این دلیل است که امروزه حتی یک اثر واقعی ملموس از مسیح (علیه‌السلام) در دست نیست، البته به عقیده ما مسیح (علیه‌السلام) هنوز زنده است و اصلاً مصلوب نشده تا مقبره‌ای داشته باشد لکن به خیال مسیحیان، آن حضرت مدت سه شبانه‌روز در قبر مدفون بوده است. همین اشکال درباره انبیاء دیگر نظیر حضرت موسی (علیه‌السلام)، زرتشت و ... نیز وجود دارد و این از برکات دین اسلام است که بعد از هزار و چهارصد سال از وفات پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) می‌گذرد اما تمام آثار و برکات ایشان بدون تحریف باقی‌مانده است و همین بقاء بارگاه پیامبر و ائمه (علیهم‌السلام) نجات‌دهنده دین اسلام است از اینکه گرفتار این اشکال شود که اصل وجود پیامبر و ائمه (علیهم‌السلام) افسانه بوده‌اند. آیین اسلا‌م، آیین ابدی است و تا روز قیامت باید به‌عنوان هدایتگر نسل‌های بعدی باشد، پس برای تأمین این هدف، باید تمام آثار و نشانه‌های صاحب رسالت و ائمه (علیهم‌السلام) به بهترین شکل محفوظ بمانند تا به سرنوشت آیین حضرت عیسی (علیه‌السلا‌م) دچار نگردند.