از ماست که بر ماست

وَ لا تُؤْتُوا السُّفَهاءَ أَمْوالَکُمُ الَّتی‏ جَعَلَ اللَّهُ لَکُمْ قِیاماً
اموالتان را که خدا قوام زندگى شما ساخته است به دست سفیهان مدهید.

(سوره نساء / 5)
سفیه کیست؟
" راغب" در کتاب مفردات میگوید: سفه (بر وزن تبه) در اصل یک نوع کم‌‏وزنى و سبکى بدن است بطورى که به هنگام راه رفتن تعادل حفظ نشود، و سپس بهمین تناسب در افرادى که رشد فکرى ندارند بکار رفته است خواه سبکى عقل آنها در امور مادى باشد یا در امور معنوى.
ولى روشن است که منظور از سفاهت در آیه فوق عدم رشد کافى در خصوص امور مالى است به طورى که شخص نتواند سرپرستى اموال خود را به عهده گیرد، و در مبادلات مالى منافع خود را تامین نماید، و باصطلاح کلاه سرش برود. (تفسیر نمونه)

گرچه موضوع این آیه ، یتیمان است، اما با توجه به تفسیر آیت‌الله جوادی آملی (حفظه الله) که طی سخنرانی اردیبهشت ماه 1398 ایراد فرمودند، این دستور شامل مسئولین بی کفایت و بی سواد هم می‌شود:

ملت اگر بخواهد قائم و مقاوم باشد چاره‌ای نیست که کیف و جیبش پر باشد؛ 

ملتی که دستش تهی است، از ستون محروم است,

 از قیام و مقاومت طرْفی نمی‌بندد، این مال است که عامل قیام یک ملت است: ﴿لا تُؤْتُوا السُّفَهاءَ أَمْوالَکُمُ الَّتی‏ جَعَلَ اللَّهُ لَکُمْ قِیاماً﴾. در همین زمینه فرمود: 

این ستون را نباید به دست لرزانِ افرادِ سفیه و بی‌عُرضه سپرد،

 آن مدیرِ سفیه و آن مدبّرِ لرزان، خود را نمی‌تواند تأمین کند، خودایستادگی را فرا نگرفته، چه رسد به اینکه بتواند ستون ملت و مملکتی را نگهداری کند.

 

مال, عامل قیام یک ملت است؛ آن‌ کسی که سفاهت اقتصادی دارد, درایت اقتصادی ندارد، صلاحیّت آن را ندارد که مال را به دست او بدهند, اگر هم هوش اقتصادی دارد و لکن طهارت قُدسی و قداست عقل در او یافت نمی‌شود، او سفیه است. سفاهت در فرهنگ قرآن تنها در فقدان نظر نیست، بلکه بسیاری از افرادند که از نظر علمی, خردمند و پخته و فرهیخته هستند ولی از نظر عقل عملی سفیه‌اند.

 

متن کامل پیام آیت الله جوادی

قرآن گره گشای مشکلات ماست و
 این همه گرانی، بیکاری، تحقیر و ... علتش انتخاب غلط و ناآگاهانه خود ماست که اموالمان و اختیار ایران اسلامی  باعزتمان را به دست عده ای بی کفایتِ  غربزده سپرده ایم...