اختلاف فرهنگ والدین و فرزند

ازجمله عادت‌هایی که نتیجه فرهنگ‌سازی غرب در جوامع اسلامی‌شده این است که اگر پدر یا مادری، فرزندشان را به آداب اسلامی توصیه کنند، فرزندان در برابر این توصیه‌ها به‌شدت جبهه گرفته و با آن‌ها مخالفت می‌کنند، طی همین فرهنگ‌سازی غلط است که جوانان امروزه، این نوع سفارش‌ها را نوعی «بی‌کلاسی» و «امل» بودن برای والدین خود می‌دانند!

درحالی‌که آموزش آداب الهی به فرزندان و نگه‌داشتن آن‌ها از آتش جهنم، روش لقمان حکیم و دستور خداوند کریم است. در سوره لقمان آمده است:

«لقمان به فرزندش- درحالی‌که او را موعظه مى ‏کرد- گفت: پسرم! چیزى را همتاى خدا قرار مده که شرک، ظلم بزرگى است...پسرم! نماز را برپا دار... و مغرورانه بر زمین راه مرو ... در راه رفتن، اعتدال را رعایت کن‏...» [1]

از سوی دیگر حفظ خانواده از عذاب روز قیامت، وظیفه پدر و مادر است:

 «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلیکُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ ...؛ اى کسانى که ایمان آورده ‏اید! خودتان و خانواده‏ هایتان را از آتشى حفظ کنید که هیزم آن مردم و سنگ‏ هاست؛ آتشى که فرشتگانى خشن و سخت‌گیر بر آن گماشته شده‏ است، که خدا را در آنچه فرمانشان مى ‏دهد نافرمانى نمى ‏کنند و آنچه را مأمور شده‏ اند انجام مى ‏دهند.» [2]

یادمان باشد:

توصیه‌های والدین، سودی برای آن‌ها ندارد، بلکه قصدشان نشان دادن راه از چاه است برای ما.

 پی‌نوشت:
[1]. سوره لقمان: 13 - 19
[2]. سوره تحریم: 6

 

بی حجابی مسئله شخصی نیست

دشمنی جاهل

بیشتر اوقات مردم با چیزی که درباره آن، چیزی نمیدانند یا اطلاعات ناقصی دارند مخالفت و دشمنی میکنند.

قانون چندهمسری در اسلام

ازجمله شبهاتی که علیه اسلام مطرح می‌شود این است که: قرآن به مردان اجازه می‌دهد چند همسر داشته باشند!

اما این چندهمسری در اسلام شرایطی دارد که امکان اجرای آن برای همه غیرممکن است، یکی از مهم‌ترین این شرایط اجرای عدالت و تساوی بین همسران است یعنی قرآن واجب کرده که مرد بین همسرانش محبت را طوری مساوی تقسیم کند که حق دیگری پایمال نشود.

قرآن در سوره مبارکه نساء بعد اینکه به مردان اجازه داشتن چند همسر را به‌شرط عدالت می‌دهد بلافاصله می‌فرماید: شما توان اجرای این عدالت را ندارید! (چون چنین کاری از عهده امثال انبیاء و اولیاء خدا برمی‌آید)

«وَ لَنْ تَسْتَطیعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَیْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ فَلا تَمیلُوا کُلَّ الْمَیْلِ فَتَذَرُوها کَالْمُعَلَّقَةِ وَ إِنْ تُصْلِحُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ کانَ غَفُوراً رَحیماً؛ شما هرگز نمى‏‌توانید (از نظر محبّت قلبى) در میان زنان، عدالت برقرار کنید، هر چند کوشش نمایید! ولى تمایل خود را بکلّى متوجّه یک طرف نسازید که دیگرى را بصورت زنى که شوهرش را از دست داده درآورید! و اگر راه صلاح و پرهیزگارى پیش گیرید، خداوند آمرزنده و مهربان است.» [1]

سپس به مردان دستور می‌دهد که اگر توان اجرای عدالت را ندارید (که ندارید!) حق ندارید به یک زن محبت کنید و دیگری را معلق و بلاتکلیف نگه‌دارید، بلکه یا باید محبتش را تقسیم کند یا او را طلاق دهد.

پی‌نوشت:
[1]. سوره نساء/ 129

تامین خانواده

امام رضا (علیه‌السلام):

کسى که در طلب روزى مى‏‌کوشد و فضل خدا را مى‏جوید تا مخارج اهل و عیال خود را کفایت کند، اجر و پاداش او از مجاهد راه خدا بیشتر است.

حقارت دنیا

دنیا آب کدری است که برای هیچ کس کاملا زلال و گوارا نمیشود...

هیچ چیز مانند همسر نیست

هدف اصلی از ازدواج، رسیدن به آرامش جسمى و روانى است‏ و در اعطای این ارامش هم هر دو نفر نقش دارند و از ظاهر آیه بر می آید که نقش زن در آرمش بخشی بیشتر است، خداوند در الفاظی زیبا میفرماید:

« وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فی‏ ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ ؛  و از نشانه‏هاى او اینکه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید، و در میانتان مودّت و رحمت قرار داد؛ در این نشانه‏هایى است براى گروهى که تفکّر مى‏کنند.» [1]

مودت  به معناى محبتى است که اثرش در مقام عمل ظاهر شود، پس تنها دوست داشتن و محبت قلبی برای ایجاد آرامش کفایت نمیکند بلکه این محبت و مودت باید در رفتا و گفتار هم ظاهر شود.

با اینکه ارتباط انسان با پدر و مادر و برادرش ارتباط« نسبى» است و از ریشه‏هاى عمیق خویشاوندى مایه مى‏گیرد و پیوند دو همسر یک پیوند قرار دادى و قانونى است اما بسیار مى‏شود که محبت ناشى از آن حتى از علاقه خویشاوندى بیشتر میشود ، و این در حقیقت همان چیزى است که‏ در آیات فوق با جمله‏ وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً به آن اشاره شده است. [2]

پیامبر گرامى اسلام ص بعد از جنگ احد به« دختر جحش» فرمود دایى تو « حمزه» شهید شد، او گفت  إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ‏  من اجر این مصیبت را از خدا مى‏خواهم.

باز به او فرمود برادرت نیز شهید شد، دیگر بار  انا للَّه  گفت .

اما همین که خبر شهادت «همسرش» را به او داد دست بر سرش گذاشت و فریاد کشید،

 پیامبر فرمود: ما یعدل الزوج عند المرأة شى‏ء

هیچ چیز براى زن همانند همسر نیست.» [3]

پی نوشت:
[1]. سوره روم / 21
[2]. تفسیر نمونه، ‏16: 407
[3]. تفسیر کنز الدقائق ، ‏3 : 292    

 

دخترها در محبت، مقدم‌اند

 توجه و اهمیت دادن دین اسلام به نظام خانواده و روش تربیت فرزندان قابل انکار نیست،  ایات و روایات فراوانی در این باره وجود دارد که توجه به نیازهای خانواده  و روش صحیح تربیت فرزندان را تذکر میدهند، روایت بسیار زیبایی از نبی مکرم اسلام (صلی‌الله علیه و آله) نقل شده که فرموده اند:

   ✅« هر کس به بازار رود و تحفه‏اى بخرد و آن را براى خانواده خود ببرد، همچون کسى است که براى گروهى نیازمند صدقه بر دوش کشیده است، و باید دختران را بر پسران مقدّم بدارد👧، زیرا هر کس دخترى را خوشحال کند گویى برده‏اى از فرزندان اسماعیل را آزاد ساخته است، و هر کس دیده پسرش را روشن کند گویى از ترس خدا گریسته است.» [1]

خرید نیازهای خانواده با اینکه جزء وظایف مرد محسوب میشود اما در عین حال پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) ثواب بسیار زیاد آن را هم یادآوری میکند، نکته قابل توجه «والدین» در این روایت این است که اگر چیزی برای دختر و پسر خریده باشند باید اول هدیه دختر را به او بدهند و  حتی هنگام ورود به منزل هم ابتدا به دختر توجه شود، حتی اگر دختر بزرگتر هم باشد؛ زیرا دختران به دلیل روحیه خاصشان،  حساسیت بیشتری نسبت به رفتار اطرافیان از خود نشان میدهند.

  🌺 پدر با این رفتار به راحتی توجه دخترش را به خود جلب میکند تا دختر مجبور نباشد کمبود محبتش را از نامحرمان گدایی کند🌹.

پی نوشت:
[1]. ابن بابویه، ثواب الأعمال، ترجمه انصارى، نشر نسیم کوثر، قم،1382 ش، ‏ ص:389 

 

 

حرمت آزار همسر

گاهی برخی از زنان وظایفشان را در قبال همسر خود انجام نمی‌دهند اما زنان شایسته‌ای هستند که قرآن از آن‌ها باصفت «صالحات» نام می‌برد و به همسر آن‌ها دستور داده است که:

«... فَإِنْ أَطَعْنَکُمْ فَلا تَبْغُوا عَلَیْهِنَّ سَبِیلًا إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلِیًّا کَبِیراً ؛ اگر از شما پیروى کردند، راهى براى تعدّى بر آن‌ها نجویید! (بدانید) خداوند، بلندمرتبه و بزرگ است و قدرت او، بالاترین قدرت‌هاست.» [1]

یعنی مردان حق ندارند زنان مطیع و شایسته خود را بی‌دلیل تنبیه کنند و آزار دهند و باید متوجه باشند که: «مقام پروردگارشان على و کبیر است، پس از قدرت و تفوقى که برزنان خوددارند مغرور نشوند و سوءاستفاده ننموده در اثر غرور به آن‌ها ظلم و استعلا و استکبار نکنند و همواره به یاد علو مقام پروردگارشان باشند.» [2]

درنتیجه:

تنبیه زنان (با حفظ محدودیت‌هایی که قرآن و روایات بیان فرموده‌اند) تنها تا جایی مجاز است که زنان ناشزه باشند و حق همسر را ادا نکنند، در غیر این صورت مردان اجازه ندارند بی‌دلیل به آن‌ها ظلم کنند و نباید از قدرت مافوق خود (قدرت الهی) غافل باشند.

پی‌نوشت:
[1]. نساء / 34
[2]. ترجمه تفسیر المیزان، ج‏4، 546.  

 

مجادله و ستیزه جویی

از مجادله و ستیزه جویی بپرهیزید....

زیرا موجب تفرقه و بیماری دل میشود...

تنبیه زنان در قرآن

یکی از شبهاتی که دشمنان دین علیه قرآن وارد می‌کنند این است که قرآن به مردان اجازه داده تا زنانشان را کتک بزنند:

وَ اللاَّتی‏ تَخافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَ اهْجُرُوهُنَّ فِی الْمَضاجِعِ وَ اضْرِبُوهُنَ‏ فَإِنْ أَطَعْنَکُمْ فَلا تَبْغُوا عَلَیْهِنَّ سَبیلاً إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلِیًّا کَبیراً [سوره نساء/ 34]؛ و (امّا) آن دسته از زنان را که از سرکشى و مخالفتشان بیم دارید، پند و اندرز دهید! (و اگر مؤثر واقع نشد)، در بستر از آنها دورى نمایید! و (اگر هیچ راهى جز شدت عمل، براى وادار کردن آنها به انجام وظایفشان نبود)، آنها را تنبیه کنید! و اگر از شما پیروى کردند، راهى براى تعدّى بر آنها نجویید! (بدانید) خداوند، بلندمرتبه و بزرگ است. (و قدرت او، بالاترین قدرتهاست.)

پاسخ:

اولاً این دستور درباره همه زنان نیست بلکه تنها در مورد زنان ناشزه است، زنانی که وظایف خود را انجام ندهند، اسرار شوهر را حفظ نکنند، حقوق همسر را ادا نکنند و در مقابل همسر، تمکین نکرده باشند؛ و این ویژگی‌ها شامل زنان صالحه نخواهد شد.

ثانیاً: تنبیه بدنی این زنان هم در آخرین مرحله است: ابتدا باید او را نصیحت کند، سپس در بسترش از او کناره بگیرد (حتی نباید بسترش را از زنش جدا کند بلکه در همان بستر از او کناره بگیرد) اگر هیچ‌کدام جوابگو نبود در مرحله بعد نوبت به تنبیه بدنی می‌رسد.

ثالثاً: این تنبیه باید طبق موازین اسلام باشد، یعنی طوری باشد که اثر سرخی یا کبودی، روی بدن زن باقی نماند،

رسول خدا (صلی‌الله علیه و آله) فرمود: کتک زدن شما نباید به نحوى باشد که اثر آن در جسم زن نمودى داشته باشد، یا کتک نشانه خودنمایى و اظهار قدرت مرد باشد که زهره‌چشمی بگیرد. [تفسیر نور، ‏2: 62]

و امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: نشوز زن آن است که در فراش (هم‏بستر شدن) از شوهر تبعیت نکند و مقصود از «اضْرِبُوهُنَّ»، زدن با چوب مسواک و شبیه آن است، زدنى که از روى رفق و دوستى باشد. [من‏لایحضره‏الفقیه، 3: 521]

رابعاً: این مجازات فقط درباره زنان نیست بلکه اگر شوهر هم حقوق زن را رعایت نکند باید مجازات شود و این مجازات هم توسط حاکم شرع صورت می‌گیرد. [تفسیر نمونه، ج‏3، ص: 371]

بی‌میلی به همسران شایسته

اتفاق تلخی که سال‌هاست گریبان گیر خانواده‌های جوان شده این است که با جلوه‌گری‌ها و بی‌حیایی‌های عده‌ای از زنان در میان جامعه، برخی مردان دچار بلای «مقایسه گری» می‌شوند و همسر خود را با زنان بی‌حجاب خیابانی مقایسه می‌کند و همین مقایسه‌های منفی باعث دل‌زدگی از همسر می‌شود، اسلام علاوه بر اینکه به مردان دستور داده نگاه خود را حفظ کنند [سوره نور / 30] بعدازاین دل‌زدگی به مردان فرموده است که:

«فَإِنْ کَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسى‏ أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ یَجْعَلَ اللَّهُ فِیهِ خَیْراً کَثِیراً [نساء/ 19]؛ و اگر از آن‌ها، به جهتى کراهت داشتید، فوراً تصمیم به جدایى نگیرید، چه‌بسا چیزى خوشایند شما نباشد و خداوند خیر فراوانى در آن قرار مى‏دهد.»

تفسیر نمونه ذیل این آیه توضیح می‌دهد: «بسیار مى‏شود که همسران درباره یکدیگر گرفتار سوءظن‌های بی‌دلیل و حب و بغض‏هاى بی‌جهت مى‏گردند و قضاوت‌های آن‌ها در این حال غالباً نادرست است تا آنجا که خوبى‏ها در نظرشان بدى و بدى‏ها در نظرشان خوبى جلوه مى‏کند، ولى با گذشت زمان و مدارا کردن، تدریجاً حقایق آشکار مى‏شود. ضمناً باید توجه داشت تعبیر به خیر کثیر که در آیه به همسرانى که مدارا مى‏کنند نوید داده‌شده مفهوم وسیعى دارد که یکى از مصادیق روشن آن فرزندان صالح و بالیاقت و ارزشمند است.» [تفسیر نمونه، ج‏3، ص: 321]

 

 

حدیث زیبا 10

حفاظت از حقوق شوهر

در آئین مقدس اسلام، زن و شوهر در قبال یکدیگر وظایفی دارند که با انجام صحیح آن وظایف، دوام زندگی تضمین می‌شود، قرآن کریم یکی از وظایف مهم زنان را حفظ حقوق شوهر معرفی می‌کند :

«فَالصَّالِحاتُ قانِتاتٌ حافِظاتٌ لِلْغَیْبِ بِما حَفِظَ اللَّهُ‏ ... [سوره نساء / 34]؛ و زنان صالح، زنانى هستند که متواضع‌اند، و در غیاب (همسر خود،) اسرار و حقوق او را، در مقابل حقوقى که خدا براى آنان قرار داده، حفظ مى‏کنند.»

 این آیه کریمه زنان را دو گروه می‌کند: «صالحات» یعنی زنانی که شایسته‌اند و حقوق شوهران خود را رعایت می‌کنند؛ «زنان ناشزه» یعنی زنانی که حق همسر خود را ادا نمی‌کنند و بنیان خانواده را سست می‌کنند.

استاد قرائتی می‌فرماید این حفظ حقوق دو معنا دارد: یکی اینکه زنان آن حقوقی را از شوهران خود حفظ کنند که خدا هم خواستار حفظ آن‌هاست، دوم اینکه همان‌گونه که خدا به مردان دستور داده حقوق زنان را حفظ کنند در قبال آن به زنان هم‌چنین دستوری داده است. (تفسیر نور، ج‏2، 62)   بر خی تصور می‌کنند که فرمان‌برداری زن از شوهر خود ممکن است نشانه ذلت او باشد! درحالی‌که قرآن به‌صراحت از واژه «صالحات» استفاده کرده که نشانه ارزش و مقام زنان نزد خداوند و شوهر اوست و حفظ این حقوق را از نشانه‌های زنان صالح و شایسته می‌داند، یعنی رازدارى، حفظ مال و آبرو، ناموس شوهر و اسرار شوهر، چه زمانی که شوهرش حضورداشته باشد چه زمانی که غایب باشد این وظیفه زن یکسان خواهد بود. البته مردان هم در عوض این از سوی خداوند وظایفی دارند که موظف به رعایت آن هستند، مانند حق‌شناسی، احترام، نفقه و ... (تفسیر نمونه، ج‏3،372  )  

 

 

زن و مرد هر دو مسئول‌اند

یکی از اسبابی که موجب تحکیم نظام خانواده می‌شود، حس مسئولیت‌پذیری مرد و زن خانواده است، دامنه این مسئولیت تنها منحصر به امور دنیایی نیست بلکه آن‌ها موظف‌اند حتی در امور معنوی و آخرتی هم این مسئولیت را حفظ کنند، خداوند می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلیکُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَة [سوره تحریم / 6]؛ اى کسانى که ایمان آورده‏ اید خود و خانواده خویش را از آتشى که هیزم آن انسان‌ها و سنگ‌هاست نگه‌دارید.»

اما شیوه حفظ خانواده را از زبان مبارک امام صادق (علیه‌السلام) بشنویم که فرمود: «آنان را به فرموده خدا فرمان بده و از گناهان نهى کن. اگر فرمانت را پذیرا شدند، جان آنان را از آتش رهانیده‏ اى و اگر فرمانت را زیر پا نهادند، وظیفه‏ات را ادا کرده‏ اى. [گزیده کافى، ج‏4، ص: 236]

حال باید دید آیا این مسئولیت تنها وظیفه مردان است یا زنان هم مشمول این دستور الهی می‌شوند؟

پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) فرمودند: أَلَا کُلُّکُمْ‏ رَاعٍ‏ وَ کُلُّکُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِیَّتِهِ ...وَ الرَّجُلُ رَاعٍ عَلَى أَهْلِ بَیْتِهِ وَ هُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُمْ فَالْمَرْأَةُ رَاعِیَةٌ عَلَى أَهْلِ بَیْتِ بَعْلِهَا وَ وُلْدِهِ وَ هِیَ مَسْئُولَةٌ عَنْهُم‏،‏

همه شما نسبت به زیردست خود مسئول هستید. مرد، مسئول خانواده‏ اش، زن مسئول شوهر و فرزندش است.»[مجموعه ورام، ج 1، ص 6]