خدمت به خلق مصادیق متعددی دارد: صدقه، خوش‌رفتاری و رفتار کریمانه، کمک رساندن، قرض‌الحسنه و ...رفتار کریمانه و سیره و عظمت سیدالشهدا (ع) که بر اساس قرآن و تربیت نبوی است یکی از مناسب‌ترین الگوهای رفتاری برای شیعیان و تمام انسان‌ها است، (یعنی چون امام حسین (ع) تربیت شده دست پیامبر (ص) است پس ایشان هم همانند پیامبر اکرم یک اسوه حسنه هستند.) نمونه‌هایی از آن رفتار کریمانه این موارد است:
الف) حفظ آبروی مؤمن: مردی از انصار نزد امام حسین (علیه‌السلام) آمد. می‌خواست نیاز خود را مطرح کند، ولی امام به او فرمودند: «ای برادر انصاری، آبرویت را از اینکه آشکارا درخواست کنی نگهدار و درخواست خود را به‌صورت کتبی عرضه کن.» آن مرد به حضرت چنین نوشت:ای اباعبدالله! فلانی از من پانصد دینار [سکه طلا] طلبکار است و برای دریافت آن پافشاری می‌کند. با او گفتگو فرمایید تا زمان میسر شدن مهلت دهد. امام کیسه‌ای را که در آن هزار دینار بود به او داد و فرمود: «پانصد سکه آن را به قرضت بده و پانصد سکه دیگر را کمک‌خرج زندگی خودساز و حاجت خود را فقط با سه گروه مطرح کن: دین‌دار، جوانمرد و آنکه ازنظر خانوادگی اصالت دارد.» [1]
ب) کمک به نیازمندان: امام حسین (علیه‌السلام) آن‌قدر کمک و خدمت‌رسانی به فقراء داشت که پشت و بازویش زخم شده بود. ابن شهرآشوب که از علمای اهل تسنن است از شعیب خزاعی می‌کند که: «بر پشت امام حسین (علیه‌السلام) در روز عاشورا اثر زخمی یافت شد، پس از امام زین‌العابدین (علیه‌السلام) درباره آن سؤال کردند، حضرت فرمود: این زخم مربوط به انتقال بارها است که حضرت شبانه به منزل بی‌سرپرست‌ها و یتیمان و فقیران می‌برد.» [2]
ج) رفتار کریمانه با زیردستان: امام حسین (علیه‌السلام) با جمعی از دوستان وارد باغ خود در مدینه شد. حضرت دید غلام او مشغول غذا خوردن است و او هر قرص نانی که برمی‌داشت نصف آن را به‌سوی سگی که در پیش روی او بود می‌انداخت. حضرت علت کار او را پرسیدند. غلام عرض کرد: وقتی سفره انداختم، این سگ در مقابل من نشست و به من نگاه می‌کرد. من حیا کردم که او گرسنه باشد و من غذا بخورم، ازاین‌رو هر قرص نان را مساوی تقسیم کردم. حضرت از پاسخ غلام به گریه افتاد و فرمود: تو را درراه خدا آزاد کردم و دو هزار دینار نیز به تو بخشیدم. غلام گفت: اگر مرا آزاد کنی من دست از تو برنمی‌دارم و باغبان تو در این باغ باقی می‌مانم. وقتی امام وفاداری او را دید، همه باغ را به او بخشید و فرمود: «انسان بزرگوار باید عمل او گفتارش را تائید کند، این باغ را با آنچه در آن است به تو بخشیدم، پس دوستان مرا میهمانان من به‌حساب آور و به آنان احترام بگذار، خدا تو را در روز قیامت کرامت ببخشد و اخلاق نیکو و ادب تو را مبارک گرداند.» [3]
به‌راستی اگر تنها رفتار ما مسلمانان شبیه ائمه و پیامبر (علیهم‌السلام) باشد تمام مردم جهان را به دین اسلام می‌توانیم دعوت کنیم، اما متأسفانه به دلیل فاصله گرفتن از اهل‌بیت (ع) و گرایش به الگوهای نامناسب، نتوانسته‌ایم زیبایی‌های بی‌نظیر دین اسلام را به جهان معرفی کنیم.
پی‌نوشت:
[1]. تحف
العقول، ابن
شعبه حرانى، ص: 247.
[2].
مناقب
آل أبی طالب، ابن شهرآشوب، ج4، ص: 66.
[3]. مستدرک
الوسائل،
نورى، حسین بن محمدتقی، ج7، ص: 193.
